Diplomatiyamız hökumətin perspektivsiz avtokratik siyasətinin girovudur!

Diplomatiyamız hökumətin perspektivsiz avtokratik siyasətinin girovudur.

Azərbaycan hökumətinin son vaxtlar həyata keçirdiyi xarici siyasət ölkəmizə yaxşı gələcək vəd etmir. Bu siyasətin davam etməsi həm təhlükəsizliyimizə ciddi təhdid yarada, həm də ölkəmizin beynəlxalq aləmdən təcridinə gətirib çıxara bilər. Dünyanın nəhəng dövlətlərinin toqquşan və uzlaşan maraqları kontekstində yeni beynəlxalq siyasi münasibətlər sistemi yaranmaqdadır. Belə bir şəraitdə kiçik dövlətlərin balanslı xarici siyasət yürütmələri mümkün olmadığı üçün seçim etmək məcburiyyəti qaçılmaz olacaq. Bu dilemma ilə üzləşmiş hökumət rəsmilərinin, hakimiyyət təbliğatçılarının, media dəstəkçilərinin davranışlarından və çıxışlarından görünən budur ki, seçim öncəliyi Rusiyaya istiqamətlənib. Faktiki olaraq, qərblə münasibətlərin süni şəkildə gərginləşdirilməsi istiqamətində intensiv addımların atıldığı bir vaxtda, hərbi, siyasi, iqtisadi, coğrafi cazibəsi heç də qərbdən üstün olmayan Rusiya ilə açıq və gizli həmrəylik nümayiş etdirilir. Qərb standartları çərçivəsində fəaliyyət göstərən bütün beynəlxalq təşkilatlarla münasibətlər bilərəkdən gərginləşdirilib. ATƏT-in Bakı ofisi və nüfuzlu beynəlxalq humanitar təşkilatların yerli ofisləri qapadılıb, qərbin insan hüquqları təşkilatları ilə əməkdaşlıq edən şəxslər ya həbs edilib, ya da mühacirət edib. Ardıcıl olaraq insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasına, demokratik islahatların aparılmasına çağırış edən beynəlxalq qurumlar və Avropa dövlətləri hökumətimizin tənqid hədəfindədir.

Rusiyanı cazibəli edən hansı dəyərləridir?

Son illər avtoritar rejimlərin çöküş proseslərində də müşahidə etdik ki, özlərini qoruma və əbədi hakimiyyətdə qalma iddiasına dəstək üçün, bu rejimlərin üz tutduqları yeganə ünvan məhz Rusiya oldu. Xalqına zülm edən bütün rejimlərin son pənahı, son qalası hələ də Rusiyadır. Bütün sonluqların faciə ilə nəticələnməsinə baxmayaraq, heç kim olanlardan dərs çıxarmaq istəmir. Təəssüf ki, bu düşüncə sahibləri üçün Rusiyanın qəyyumluğu ilə ən repressiv üsullarla nə qədər mümkündür davam etmək, qərblə eyni dəyərləri yaşayıb demokratikləşmədən daha cazibəli və prespektivli görünür. Rusiya ilə müttəfiq olan bütün rejimlərdə dövlət maraqları hakimiyyət maraqlarının arxasında qalıb. Bu “təfəkkür” sahibləri hakimiyyətin dəyişməsindənsə, dövlətin dağılmasını və özlərinin də faciəli sonluqlarını seçirlər. Təəssüf ki, bizim hakimiyyət də hesab edir ki, qərbə yaxınlaşmaq hüdudsuz səlahiyyətdən və hətta tam hakimiyyətdən çəkilməklə sonuclana bilər. Bu zərərli yanaşma hakimiyyəti addım-addım qaranlığa sürükləyir.

Tariximizdə Rusiyanın silinməz izləri...

Ölkəmizin tarixi haqqında ən elementar bilgisi olan, hətta ən savadsız insanlar da Rusiyanın bizə yaşatdıqlarından xəbərdardırlar. Bu barədə mübahisəlik heç nə olmadığı üçün geniş yazmağa da lüzum görmürəm. Elə tariximizdə Azərbaycanın ikiyə parçalanması, Xalq Cümhuriyyətinin süqutu, Dərbəndin, Borçalının, Zəngəzurun, Qarabağın aqibətinə nəzər salmaq kifayətdir. Ərazilərimizə erməniləri kütləvi köçürən, onların məskunlaşmasına şərait yaradan, əzəli torpaqlarımızda erməni dövləti yaratmaqla bizi əbədi bəlaya məhkum edən də Rusiyadır. Ən kütləvi və amansız qətllərin ya birbaşa törədicisi, ya da arxasında dayanan onlar olub. Müasir tariximizdə onların “şah əsəri” olan Xocalı faciəsinin, 20 yanvarın yaraları hələ də qaysaqlamayıb. Bu günümüzdən geriyə boylansaq, tariximizin elə bir dönəmi yoxdur ki, ağır və sarsıdıcı faciələrimizdə, bəlalarımızda Rusiyanın rolu olmasın. 70 ildən çox davam edən sovet hakimiyyəti illərində on minlərlə seçilmiş soydaşımız represiya qurbanı oldu, təbii sərvətlərimiz talandı, özümüzdən başqa hər kəs ölkəmizdən yararlandı. Hətta, bir çox sahələrdə inkişafımız, heç bir təbii sərvəti olmayan Ermənistandan da geri qalırdı. Rusiya ilə qonşu olmağa məhkum olsaq da, yaxın dost olmaq üçün heç bir səbəbimiz yoxdur. Rusiyanın böyük və güclü qonşu kimi bizə gerçək münasibətini bildiyimiz halda yenidən ona doğru açıq və gizli meyli anlamaq çox çətindir. Biz cəmiyyət olaraq Rusiya ilə münasibətlərimizə bu tarixi reallıqların işığında baxmalıyıq. Əks halda itkilərimizin və faciələrimizin sırası daha da genişlənəcək.

ABŞ və Avropadan imtinaya əsasllarımız varmı?

İstər qədim, istərsə də çağdaş tariximizdə Rusiyanın bizə yaşatdıqları ilə müqayisədə qərbdən gələn bəlalarımız yox səviyyəsindədir. Bizim coğrafiya əsrlər boyu rusların təsir dairəsində olduğu üçün burada qərbin nəzərəçarpan qanlı izlərinə rast gəlmirik. Əksinə, həm siyasi-diplomatik, həm də iqtisadi inkişafımızın təminatçısı qərb olub. Qərblə dost və əməkdaş olmamaq üçün tək bir köklü səbəb belə tapmaq mümkün deyil. Qlobal enerji layihələrinin reallaşması qərbin ciddi dəstəyi olmasaydı həyata keçə bilməzdi. Müstəqilliyimizin möhkəmlənməsi, karbohidrogen ehtiyyatlarının səmərəli və təhlükəsiz istismarı, Xəzər dənizinin statusu, Qarabağın tam itirilməməsi hələ ki qərbin fəal siyasi-diplomatik dəstəyi ilə mümkün olub. Son illər həyata keçirilən uğurlu infrastruktur layihələrin təminatçısı birmənalı olaraq qərbdir. Milli maraqlarımızın ziddinə olan heç bir fəaliyyəti olmadığı halda qərbdən uzaq qaçmağın, üz döndərməyin məntiqli izahı ola bilməz. Ölkəmizdə ardıcıl və sistemli şəkildə insan haqlarının kobud şəkildə pozmasına göz yummadığı üçün qərbi durmadan düşmən obrazında təqdim etmək, milli mənafelərimizə birbaşa zərbədir. Qərblə açıq strateji müttəfiq, tərəfdaş olmaq əvəzinə, onunla münasibətləri korlamaq olduqca qaranlıq perspektiv vəd edir.

Qarabağın itirilməsinə aparan yoldan dönmək lazımdır.

Bütün dünyaya bəllidir ki, Qarabağ probleminin yaradıcısı və ətraf rayonların da

daxil olduğu işğalı gerçəkləşdirən Rusiyadır. Bu həqiqəti Azərbaycan hökuməti beynəlxalq tribunalardan sərt şəkildə səsləndirmədikcə, ünvanı dünya ictimaiyyətinə birbaşa göstərmədikcə, başqa dövlətlərin bu həqiqəti səsləndirməsi və problemin həllində müsbət dönüş mümkün olmayacaq. Rusiya Ermənistanın strateji müttəfiqi və etibarlı dostu kimi durmadan onları ən müasir silahlarla silahlandırır. Bu bədnam qonşularımız isə hər əlverişli məqamda torpaqlarımıza göz dikib, suverenliyimizə təhlükə törədib və milli mövcudluğumuza qənim kəsilib. Ölkəmizlə bağlı düşmənlərimzin ən məkrli planlarının rahatlıqla həyata keçməsində özümüzün də payımız az deyil. Xüsusilə də hər addımda vətəndaşlarımızın hüquqlarını pozan, insanlarımızla zor və təhdidlə danışan, ictimai-siyasi fəallığa imkan verməyən, demokratik seçkilərdən imtina etmiş hökumətimiz istəməsə belə düşmənlərimizin müttəfiqinə çevrilir.

Cəbhədə döyüşlər yenidən başlaya bilərmi?

Sürətlə cərəyan edən prosesləri diqqətlə izlədikcə, belə bir ehtimalı istisna etmək olmur. Avropa oyunlarının təmtəraqlı təqdimatının, yarışların təşkilinə külli miqdarda vəsaitin xərclənməsinin arxasında çox ciddi daxili və regional siyasi amillər dayanır. Rusiya ilə iqtisadi-siyasi ittifaqa qərbin və Azərbaycan cəmiyyətinin müqaviməti birmənalıdır. Bu müqaviməti qıra biləcək yeganə nöqtə məhz Qarabağda status-kvonun Azərbaycanın xeyrinə dəyişməsi görüntüsü ola bilər. Belə bir məsələdə Rusiyanın Ermənistanı və Azərbaycanı razı salmaq imkanları kifayət qədərdir. Qərbin ardıcıl olaraq demokratik islahatlarla bağlı təzyiqi qarşısında qalan hakimiyyət nümayəndələri hesab edir ki, iqtidarın ömrünü daha da uzatmaq və qərbi şantaj etmək üçün ən samballı dəstəyi Rusiyadan ala bilərlər. İslahat tələbi qarşısında hakimiyyət nümayəndələrinin təlaşlı davranışını müşahidə etdikcə bəzən adama elə gəlir ki, bu zehniyyət demokratik islahatlardansa hətta Qarabağı da itirməyə hazırdır. Rusiyaya yaxınlaşmaqdan cəmiyyətimizin uda biləcəyi heç nə olmadığı üçün, bu dostluq cəmiyyətə müsbət heç nə verə bilməz. Olsa-olsa hakimiyyət özəl maraqlarına müvəqqəti təminat alacaq, dövləti isə yenidən bataqlığa sürükləyəcək.

Ermənistan gec-tez Qarabağ ətrafı rayonlardan çəkiləcəyini bilir...

Bu, nə zaman və nəyin müqabilində baş verməlidir ki, erməni cəmiyyəti də bunu məğlubiyyət kimi qəbul etməsin? Erməni cəmiyyətində sosial-siyasi gərginlik yaratmaqla bu planın hayata keçirilməsi daha asan ola bilər. Ermənistanda mövcud olan daxili iqtisadi gərginliyi, süni şəkildə artırmaqla siyasi gərginliyə çevirmək perspektivləri davam edir. Ola bilsin ki, belə gərginliyin və etirazların fonunda Qarabağ ətrafı bir-iki rayon razılaşdırılmış lokal hərbi əməliyyatla qaytarılsın. Ermənistan hökuməti lazımi müqavimət göstərə bilməməsini daxili etirazlarla əlaqələndirib siyasi məsuliyyətin bir qismini müxalifətin və etirazçıların üzərinə atmaqla cəmiyyətin təbii etirazını özündən uzaqlaşdırmağa nail olsun. Rusiya isə yenidən Ermənistana müasir silahlar verməklə, onların təhlükəsizliyində maraqlı olduqlarını bir daha sübut edərək cəmiyyəti sakitləşdirməyə müvəffəq olacaq. Erməni və rus ittifaqı anlayır ki, bir-iki rayonun qaytarılması müqabilində Ermənistanın qazanacaqları daha çox olacaq. Onlar bu tarixi fürsətdən yararlanmaq üçün Azərbaycanı da müharibəyə şirnikləndirirlər...

Nəinki bir-iki rayon, hətta bir kənd azad edilsə belə, günlərlə atəş-fəşanlıq izləyəcəyik...

Artıq 5-ci dönəmdir hakimiyyətdə olan komanda cəmiyyətə fərqli təqdim olunmalıdır. Sosial şəbəkələrin və sosial medianın geniş imkanları ilə hakimiyyətin gerçək mahiyyəti çox sürətlə cəmiyyətə təqdim olunur. Musiqi və idman yarışmalarının təmtəraqlı təşkilatçılığı, iri korrupsiya layihələrində hökumət üzvlərinin adının hallanmasını, milyardlarla dövlət vəsaitinin mənimsənilməsini ört-basdır etməyə qadir deyil. Cəmiyyətin dəstəyini hakimiyyətə qazandıra bilən yeganə yol işğal edilmiş ərazilərdən gələn qələbə xəbərləri ola bilər. Hər bir vətəndaşın səbrsizliklə və ümidlə gözlədiyi hadisə Qarabağ məsələsində ölkəmizin qələbə çalmasıdır. Bunu isə öz gücü ilə həyata keçirmək riskinin altına hakimiyyətin girəcəyi qəti inandırıcı deyil. İndiki məqamda bir-iki rayonun razılaşdırılmış şəkildə azad olunması hakimiyyətə də hava su kimi lazımdır. Qələbə təbliğatı ilə növbəti seçkilərin taleyini və hakimiyyətinin ömrün uzatmaq, həm də Rusiyanın regional maraqlarını təmin etmək imkanı genişlənər. Rusiyanın əsl dost obrazında təqdimatı üçün bütün resurslar hərəkətə gətirilə və onunla strateji birliklərdə yer almağa mane olan psixoloji amillər ortadan qalxar. Daxildə isə bütün real siyasi rəqiblərin amansız təqiblə tam sıradan çıxarılmasına müvəffəq oluna bilər. Avropa yay oyunlarının göz qamaşdıran təqdimatı onu göstərir ki, cəmiyyətimiz təmtəraqlı təbliğatın təsiri altına çox asanlıqla düşür. Ağdamın, Fizulinin və ya başqa bir rayonun işğaldan azad edildiyinin hay-küylü təbliğatı, qələbə ab-havası yaradılması cəmiyyətimizdə istənilən siyasətin həyata keçirilməsinə imkan yaradar. Hətta, bu toy-bayramla Qarabağın əbədi itirilməsinə siyasi-hüquqi zəmin hazırlanarsa, buna da qətiyyən təəcüblənmək lazım deyil. Eyforik qələbə havasına salınmış cəmiyyətə heç bunu izah etmək də mümkün olmaz. Rusiya Azərbaycan dostluğundan bizim qazancımız, “qapaz dəyən başımızın papağı” olacaq.

                                                                                          07 iyul 2015-ci il.

PS: Bu yazını gec də olsa bloqumda yerləşdirirəm ki, arxivimdə qalsın.