Müxalifətin birləşməsi yeni siyasi proseslərə təkan verə bilərmi?

Müxalifətin birləşməsi yeni siyasi proseslərə təkan verə bilərmi?

11 aprel 2018-ci ildə keçirilən növbədənkənar prezident seçkisindən sonra ölkə daxilində ictimai-siyasi münasibətlərin daha da kəskinləşməsi müşahidə edilir. Cəmiyyətdə ümumi gərginlik və qeyri-müəyyənlik hökm sürür. Sanki iqtidar öz maraqları baxımından hansısa həlli çətin mürəkkəb vəziyyətlə üzləşib. Ən kiçik ictimai-siyasi fəallıq nəinki narahatlığına, hətta böyük təlaşına səbəb olur. İqtidarın narahatlığının artması ilə cəmiyyətin fəallaşması arasında əlaqə olduğu aydın görünür. Odur ki müxalifətə qarşı təzyiqləri durmadan artırır və yeni həbs dalğası ilə ölkədə qorxu mühitini saxlamağa çalışır.

Ölkədə və regionda cərəyan edən siyasi prosesləri təhlil etdikdə iqtidarın təşvişinə əsas olmasa da, əslində narahatlığına müəyyən əsasların olduğu üzə çıxır. Keçən müddət ərzində ölkədə iqtisadi-siyasi və idarəetmə islahatları istiqamətində heç bir ciddi addım atılmayıb. Yoxsulluq, işsizlik, hüquq pozmalar artmaqdadır. Söz, mətbuat, ifadə, birləşmək, sərbəst toplaşmaq, siyasi və digər fundamental azadlıqlarla bağlı böhranlı durum dərinləşir. Ölkənin demokratikləşməsi, sosial-iqtisadi, siyasi və digər problemlərinin həlli ilə bağlı da vəziyyət pisləşməyə doğru gedir.

Həmçinin Rusiya və İranın regional siyasətinə təsir edə bilən qlobal proseslərin inrensivləşməsi, Avropa Şurası ilə Azərbaycan arasında siyasi məhbus probleminə görə münasibətlərin gərginləşməsi iqtidarın narahatlığını artıran məsələlərdəndir.

Əsasən sosial şəbəkələrdə ölkənin bugünkü durumu və gələcəyi ilə bağlı müzakirələr də genişlənir. Cəmiyyətin lokomotivi olan müxalif siyasi qurumların hansı addımlar atacağı, proseslərə necə təsir edəcəyi maraqla izlənir. Hətta belə bir situasiyada müxalifətin birləşməsinə yönəlik çağrışlar da artmaqdadır. Məsələnin aktuallığını nəzərə alaraq bu istiqamətdə real durumu təhlil etməyə çalışaq.

Müxalifətin birliyi ölkədə yeni siyasi proseslərə təkan verə bilərmi? Belə bir birlik sosial sifarişdirmi? İndiki şəraitdə müxalifət nə etməlidir?

Öncə ondan başlayaq ki, cəmiyyətdə hökm sürən apolitik vəziyyət ölkədaxili bütün münasibətlər sisteminə olduqca mənfi təsir edib. İnsanların sosial-siyasi məsələlərə yanaşmasındakı neqativ ovqat müxalifətin də fəaliyyətindən yan keçmir. Belə şəraitdə geniş xalq kütlələrinə çatan təbliğat aparmaq, onları cəlb etmək, təşkilatlandırmaq olduqca çətindir. Digər tərəfdən isə ölkədə real müxalifətin mövcudluğunda maraqlı olmayan iqtidarın sistemli çalışmaları mütəmadi diqqət çəkir.

Ölkədə prezident səviyyəsində real müxalifətçiliyə qarşı çox mənfi münasibət var. Rəsmi çıxışlarda mütəmadi olaraq müxalifətin ünvanına olduqca sərt və aşağılayıcı ifadələr işlədilir. Rəsmi dövlət səviyyəsində müxalifətin fəaliyyət imkanları ciddi nəzarət altına alınıb. Davamlı olaraq müxalifət nümayəndələrinə qarşı təqiblər, inzibati həbslər həyata keçirilir. Sanki hüquq mühafizə orqanlarının qarşısına əsas vəzifələrdən biri kimi müxalifətin siyasi proseslərdən tamamilə sıxışdırılması vəzifəsi qoyulub.

Xüsusilə də müxalifətin xaricdən maliyyələşməsi ilə bağlı siyasi ittihamların son günlər qanuniləşdirilməsi istiqamətində rəsmi addımlar atılıb. 26 may 2018-ci il tarixdə Respublika Prokurorluğu və Daxili İşlər Nazirliyinin birgə məlumatında AXCP üzvlərinə qarşı Cinayət Məcəlləsinin 192.3.2, 193-1.3.1, 193-1.3.2-ci və sair maddələri ilə cinayət işi açılıb və 5 nəfər partiya üzvü təqsirləndirilən şəxs qismində istintaqa cəlb olunaraq barələrində məhkəmənin qərarları ilə həbs qətimkan tədbiri seçilib.

Faktiki olaraq ictimai-siyasi proseslərdə təsir imkanları xeyli zəifləmiş müxalifətə qarşı iqtidarın apardığı davamlı təzyiq kampaniyasının səbəblərini anlamaq çətindir.

Hazırda ölkədə ictimai-siyasi fəallığın yüksəlməsi hiss edilsə də, bu, müxalifətin fəaliyyəti ilə bağlı deyil. Cəmiyyətin bütün yetkin insanları anlayır ki, bu şəraitdə ölkədə yeni siyasi proseslərə təkan müxalifətin birliyinə bağlı deyil. Odur ki müxalifətin birliyi istiqamətində sosial sifariş hiss edilmir.

İqtidar ölkədə və mühacirətdə müxalifət adına iddialıların çoxluğunu və fərqliliyini süni şəkildə cəmiyyətə təqdim etməkdə maraqlıdır. Bunun üçün bütün resurslar səfərbər edilib və sosial şəbəkələr üzərindən məqsədyönlü iş aparılır. Proseslər göstərir ki bu tendensiya qarşıdakı dövrdə daha da arta bilər. Son günlər müxtəlif səpkili ictimai-siyasi müzakirələrin və diskussiyaların artması da təsadüfi deyil.

Ölkədə dinc, demokratik və köklü dəyişiklik istəyən müxalifət, habelə müstəqil fərdlər hazırkı situasiyada qanunların imkan verdiyi çərçivəni aşmamalıdır. Hətta bu istiqamətdə istənilən provakasiyalara, kənardan təqdim edilən yeni yanaşmalara təmkinli reaksiya verməlidir. Cəmiyyətdə bir sıra sosial-siyasi amillər tam yetişmədən demokratik proseslərin yüksəlməsi gözlənilən, eyni zamanda arzulanan deyil.        

Hazırda xalq ölkədə bütün sosial-siyasi məsələlərdə müşahidəçidir. Cəmiyyətiçi münasibətlərdə tərəf olmağa nə özü cəhd edir, nə də onu tərəf olmağa sövq edə bilən siyasi qüvvə var.

İqtidar isə monolitdir və ya hələlik öz daxili problemlərini maksimum cəmiyyətdən gizlədə bilir. Vəzifədə olan və ya vəzifəsindən çıxarılan məmurlar da bu barədə danışmqda maraqlı deyil. Bu susqunluğun səbəblərini mövcud vəziyyətdə anlamaq elə də çətin deyil.

Son olaraq, ölkədə ciddi dəyişikliklərdə maraqlı olan qüvvələr əsas hədəfdən yayınmamalıdır. Diqqətini və enerjisini birmənalı olaraq daxili müzakirələrə sərf etməməlidir. Nəinki sağlam tənqidə, hətta qarayaxma, böhtan və təhqirə də maksimum reaksiya verməməlidir. Belə təşəbbüsləri tamamilə susqunluqla izləməlidir.

Fikrimizcə müxalifət Azərbaycan cəmiyyətinin real durumunu və ətrafda baş verənlərə necə reaksiya verdiyini dərindən öyrənərək hazırlıq işlərini artırmalıdır. Sosial şəbəkələrin imkanlarını nəzərə alaraq sadə vətəndaşlarla, siyasi iddialı şəxslərlə, sahibkarlarla, məmurlarla necə iş qurulacağı barədə peşəkar yanaşmalar sərgiləməlidir. Ölkədə ümumi sosial-siyasi vəziyyət çox kövrəkdir. İqtidarın cəmiyyəti monipulyasiya etmək imkanları xeyli tükənib. Bütövlükdə informasiya-təbliğat siyasəti müasir tələblərə cavab vermir. Həmçinin, idarəetmədə gözlənilmədən daha böyük böhran yaranması ehtimalı xeyli artıb.